این مجموعه یکی از نقاط برجسته فعالیت‌های فرهنگی در شهر تهران محسوب می‌شود. مدیران پروژه باغ کتاب می‌گویند که این مجموعه می‌تواند محل مناسبی برای برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب در سال‌های آینده باشد اما در حال حاضر با بهره‌برداری از فاز نخست این مجموعه، پایتخت‌نشینان می‌توانندخرید‌های فرهنگی‌شان را در حوزه نشر بدون نیاز به سفرهای وقت‌گیر به مرکز شهر، از طریق مراجعه به یکی از پردسترس‌ترین نقاط (تپه‌های عباس آباد) انجام دهند.
رونمایی از فاز اول باغ کتاب تهران، همزمان با برگزاری دهمین دوره نمایشگاه «یاد یار مهربان» در باغ‌کتاب، بهانه گفت‌وگوی ما با علی اکبر اشعری که هم‌اکنون مدیریت پروژه باغ کتاب تهران را برعهده دارد، شد. اشعری درباره بخش‌های نمایشگاه و فروشگاه دائمی باغ‌کتاب به همشهری گفت: برای این موضوع ابتدا دو ایده مطرح بود؛ نخست اینکه شبیه نمایشگاه بین‌المللی تهران فضا را به غرفه‌های کوچک تقسیم کنیم و هر غرفه در اختیار یکی از ناشران قرار گیرد؛ روش دومی که مطرح شد این بود که کتاب‌ها به‌صورت موضوعی از هم تفکیک شوند. برای انتخاب یکی از این دو راه، با انجام پژوهش‌های میدانی از سه گروه نظرخواهی شد؛ نخست از بازدیدکنندگان نمایشگاه بین‌المللی کتاب به‌عنوان مخاطبان بالقوه باغ‌کتاب تهران در این‌باره پرسیدیم؛ که در نهایت 96/5درصد تخصصی کردن موضوعات را ضروری دانستند. سپس سراغ ناشران رفتیم و 67/7درصد از ناشران نیز ارائه موضوعی کتاب را بهترین شیوه دانستند. همچنین 63/4درصد کتابفروشان تهرانی همین عقیده را ابراز کردند. بنابراین گزینه برنامه‌ریزان، تفکیک موضوعی کتاب‌ها در محل نمایش و فروش کتاب شد.
اما برای انتخاب موضوعات اصلی، براساس مشورت تعدادی از صاحب‌نظران حوزه کتابداری و برخی ناشران و همچنین تعدادی از مشتریان فروشگاه‌های کتاب و یک رشته مطالعه تطبیقی از تقسیم‌بندی‌های ناشران معتبر بین‌المللی، به ١٦موضوع اصلی رسیدیم، البته رایزنی برنامه‌ریزان باغ کتاب با صاحب‌نظران متخصص در هر حوزه برای انتخاب بخش‌های فرعی هر موضوع اصلی همچنان ادامه دارد.
مدیر باغ کتاب تهران درباره اینکه در حال حاضر کدام بخش‌ها آماده بهره‌برداری شده‌اند، افزود: ساختمان مجموعه باغ کتاب تهران، به‌صورت همزمان ساخته و آماده می‌شود اما بخشی که نمایشگاه یاد یار مهربان در آنجا برگزار می‌شود، زودتر آماده شده است البته مبلمانی که برای این نمایشگاه تدارک دیده شده مبلمان نهایی نیست؛ چون قرار است مردم در طول سال به این مجموعه مراجعه کنند و به همه منابع ایرانی و خارجی دسترسی داشته باشند. وی با بیان اینکه مجموعا در باغ کتاب تهران 16فضای نمایشگاهی طراحی شده است، توضیح داد: این فضاهای نمایشگاهی بسته به نیاز‌های مختلف ممکن است به هم متصل شوند یا اینکه به‌صورت مستقل عمل کنند. در این پروژه شرایطی اعمال شده که به‌صورتی بسیار ساده و بدون مشکل مثلا شش فضای نمایشگاهی به یک نمایشگاه تبدیل شود یا بتوان از ترکیب این فضاها چند نمایشگاه متفاوت به‌صورت همزمان را برگزار کرد. همچنین فضاهای نمایشگاهی باغ کتاب این قابلیت را دارند که همه آنها به‌صورت یکجا برای برگزاری یک نمایشگاه بسیار بزرگ مورد بهره‌برداری قرار گیرد.
او با اشاره به اینکه بخشی که فعلا برای برگزاری نمایشگاه یاد یار مهربان درنظر گرفته شده، در آینده محل نمایشگاه و فروشگاه دائمی کتاب خواهد بود افزود: این بخش به شیوه‌ای طراحی شده که کتاب‌ها به‌صورت موضوعی ارائه شود تا علاقه‌مندان به یک موضوع خاص بتوانند بدون اتلاف وقت کتاب‌های مورد علاقه‌شان را پیدا کنند و کتاب‌های منتشرشده درباره یک موضوع را یکجا ببینند. در این بخش افرادی که نیاز به کمک دارند، می‌توانند از راهنمایی مشاورانی که در سالن حضور دارند، بهره بگیرند. چند صاحب‌نظر در حوزه‌های مختلف به مراجعه‌کنندگان کمک می‌کنند و در مجموع همه‌‌چیز طوری طراحی شده که شتابزدگی موجود در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بر آن حاکم نباشد تا افراد بتوانند کتاب‌ها را ورق بزنند، بخش‌هایی را مطالعه کنند و اگر تمایل داشتند کتاب را بخرند. مدیر باغ کتاب ادامه داد: در بدو امر، این فضا را برای برگزاری نمایشگاه یاد یار مهربان آماده کرده‌ایم، به همین‌خاطر بعد از اتمام نمایشگاه و جمع‌آوری مبلمان این نمایشگاه، بخش دائمی کامل خواهد شد اما امکانات دیگر ازجمله وسایل سرمایش، گرمایش، مسیرهای ورودی و خروجی و... در این بخش تدارک دیده شده است. شیوه چینش غرفه‌های یاد یار مهربان در باغ کتاب تهران مانند هر سال خواهد بود و هم غرفه بخش موضوعی را خواهیم داشت و هم غرفه ناشران.
اشعری برپایی نمایشگاه یادیارمهربان را نوعی کمک به اقتصاد ناشران نیز دانست و گفت: هر سال در این نمایشگاه حدود دومیلیارد تومان از ناشران کتاب خریده می‌شود که رقم قابل‌توجهی است. خوشبختانه از این نمایشگاه الگوبرداری شده و در استان‌هایی چون خوزستان و اصفهان نیز نمایشگاه یاد یار مهربان برگزار شده است. به اعتقاد من اگر این کار ادامه پیدا کند، هم نقش حمایت‌کننده را در رونق اقتصاد نشر، بازی می‌کند و هم باعث به روز شدن کتابخانه‌های مدارس می‌شود. وقتی دانش‌آموزی در کتابخانه مدرسه کتاب‌های همیشگی و تکراری را ببیند، طبیعی است که علاقه به مطالعه را از دست خواهد داد. بنابراین اگر یاد یار مهربان توسعه پیدا کند و دیگر استان‌ها هم این نمایشگاه را برگزار کنند، هم به اقتصاد نشر کمک می‌شود و بازار نشر رونق پیدا می‌کند و هم سرانه کتاب و گرایش دانش‌آموزان به مطالعه افزایش خواهد یافت.
اشعری درپاسخ به اینکه جهت دسترسی آسان مردم به محل نمایشگاه چه برنامه‌ریزی‌هایی صورت گرفته است، توضیح داد: سه شیوه برای دسترسی به باغ کتاب تهران وجود دارد؛ یکی مترو حقانی که به این مکان نزدیک است و مسیری طراحی شده که افراد با پنج دقیقه پیاده‌روی از مترو به باغ‌کتاب برسند. همچنین مراجعه‌کنندگان می‌توانند از اتوبوس‌هایی که مقصدشان کتابخانه ملی است استفاده کنند چون این اتوبوس‌ها در ادامه مسیرشان به بلوار باغ کتاب تهران می‌رسند. ضمن اینکه برای کسانی که با اتومبیل شخصی به این مکان می‌آیند پارکینگی با گنجایش سه‌هزارخودرو در این باغ طراحی شده و می‌توانند از آن استفاده کنند.
